Circular Economy

Döngüsel Ekonomi ve Lojistik

“Döngüsel ekonomi” terimi, doğrusal “al, yap, at” ekonomik modelinin karşıtı olarak ortaya çıktı. Artık teknolojik gelişmelere ve hızlanan dağıtım çevrimlerine bağlı olarak ürün ömrü gittikçe
by
Özet

“Döngüsel ekonomi” terimi, doğrusal “al, yap, at” ekonomik modelinin karşıtı olarak ortaya çıktı. Artık teknolojik gelişmelere ve hızlanan dağıtım çevrimlerine bağlı olarak ürün ömrü gittikçe kısalıyor.

Hızlı moda ve elektronik buna iyi birer örnek oluşturuyor. Müşteriler olarak bizler daha fazla tüketmeye teşvik ediliyoruz çünkü satın aldığımız ürünler hızla işe yaramaz hale geliyor. Bu da bizi önemli bir çevre sorunu olarak atık ürünle karşı karşıya bırakıyor.

Döngüsel ekonominin ana ilkesi nedir? Avrupa Komisyonu bunu şöyle tanımlıyor: “Atık ve kaynak kullanımı minimize edilir ve ürünün ömrü bittiğinde daha fazla değer yaratmak üzere yeniden kullanılır1.”

Mobil telefonlar buna bir diğer örnektir. Genellikle 1-2 yıl kullandıktan sonra insanlar yeni bir model almak istiyor. Ancak artık onlar için kullanışsız olan telefon bir başkasının ilgisini çekiyor olabilir. Böylece bu telefon yenilenip yeniden satılıyor; çalışmamaya başladığındaysa parçaları üretimde yeniden kullanılıyor.

Şekil 1, iki döngüyle temsil edilen bir ürün ömrünü gösteriyor: biyolojik malzemeler için “yap-tüket-değer kat” ve teknik malzemeler için “yap-kullan-iade et”2 (kaynak: Ellen MacArthur Vakfı).

Döngüsel ekonomi şemasının çevrimleri

Döngüsel ekonomi bu nedenle ürünleri mümkün olduğunca uzun süre çevrimde tutuyor ve ürün ömrünün sonunda parçalarını ve malzemelerini geri kazanıyor.

Çevre sorunlarındaki çeşitliliğin (atık, kirlilik, kaynak kısıtlılığı) artmasına bağlı olarak gittikçe daha fazla sayıda şirket artık döngüsel ekonomi yaklaşımını benimsiyor. Pek çok ülkede, örneğin, elektronik ürün üreticileri, ürün ömrü sonunda bunların çaresine bakmakla yükümlüdür. Avrupa’da bu, üreticileri her türlü elektrikli ürünü toplamak, geri dönüştürmek ve geri kazanmakla yükümlü kılan WEEE (Waste Electrical and Electronic Equipment [Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipman])” yönetmeliği (2012/19/EU) ile yönetiliyor.

Ürünlerin tersine lojistiğini organize etmek, tüketici elektroniği üreticileri için bir zorunluluk haline geldi. Aynı zamanda bu, ekstra gelir elde etmelerine ve KSS açısından olumlu bir marka imajı yaratmalarına olanak tanıyor.

Bu nedenle döngüsel ekonomiye geçiş, tersine lojistik şirketleri için yeni iş fırsatları yaratıyor. GEODIS, Almanya’da kurduğu ürün geri kazanım merkeziyle yüksek teknolojili ekipmanlara ikinci bir hayat veriyor.

Nieder-Olm, Almanya’daki GEODIS Ürün Geri Kazanım Merkezi

GEODIS tüm dünyada birçok tersine lojistik merkezine sahiptir. Nieder-Olm, Almanya’daki merkez bunların arasında en önemlisidir. 23.000 metrekareden (2017 rakamları) daha büyük alana sahip bir tesiste, elektronik cihazlar yeniden işlenerek yeni bir hayata kavuşturuluyor.

GEODIS her türlü çalışmayı yerine getirerek, ürünün kendisi ile parçalarından maksimum değeri almak için istenmeyen, hasarlı veya kira süresi dolmuş ürünleri yeniden kullanılmak üzere hazırlıyor.

Kimi zaman ömrünün yarısına gelmiş ürünlerin, yeniden satılması için yalnızca kontrol edilip temizlenmesi ve yenilenmesi gerekir. BT ekipmanlarıyla ilgilenirken GEODIS, özel işlerlik ve konfigürasyon yazılımı kullanarak ürün doğrulama testi yapıyor. Böylece önceki kullanıcıya ait kişisel verilerinin ortadan kaldırılması garanti altına alınmış oluyor.

Ayrıca onarım operasyonları gerçekleştirerek geri dönüşüm/atık aşamasına geçecek az sorunlu ürünlerin sayısını azaltıyor, böylelikle de ürün ömrünü uzatıyoruz.

Ürün geri kazanıldıktan, onarıldıktan ve yazılım yüklendikten sonra, pazarlama faaliyetlerine geçeriz. Veri analizlerine dayanarak ürün için uygun bir fiyat belirler ve sonra en yüksek değerle kanalda satışa sunarız. Bu kanallar e-ticaret, aracı satıcı veya başka kanallar olabilir.

Ürün ömrü sonu işlemleri

Tüketici elektroniği atığında saklı değerin farkında olmayabiliriz. Ürün onarılmaz olsa dahi yedek parçalarında ve malzemesinde önemli bir değer barındırıyor olabilir.

GEODIS tersine lojistik merkezlerinde ömrü dolmuş ürünler parçalarına ayrılarak yedek parçalarının üretim sürecinde ya da tamir hizmetlerinde yeniden kullanılması sağlanıyor. Bazı malzemeler (altın, alüminyum, bakır vs. gibi) özel pazarlara satılabiliyor. Bu sürece kentsel madencilik denir - atıktan, kullanılmış ürünlerden ve binalardan parçalar elde etmek.

Geri dönüşüm operasyonlarımızı ve uygun atık faaliyetlerimizi, Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipman Yönetmeliği’ne kesinlikle bağlı kalarak gerçekleştiriyor ve bunu yaparken tehlikeli ürün işlemlerinde güvenliğe özel önem veriyoruz.

Ürünler uygun kanallardan geri dönüştürüldüğü ve katı atık sahaları minimumda tutulduğundan (%1’den daha az) GEODIS bu noktada gerçek bir çevresel rol oynuyor.

geri dönüşümde sonuçlar

Döngüsel ekonomi ilkeleri, elektronik cihazlarda kanıtlandığı gibi, lojistiğe uygulanabiliyor.

Aynı zamanda, yüksek teknoloji ve otomotiv ürünleri için tersine lojistik faaliyetleri oldukça gelişmiş durumda ve hızlı tüketim ürünleri (giyim, gıda, içecek vs.) gibi diğer ürün çeşitlerine de uygulanabilir.

Ömrünün ortasında veya sonunda olan ürünlerin toplanması ve işlenmesi tamamen özel uzmanlık gerektirir. Bu operasyonları bir 3PL sağlayıcısına teslim etmek hem çevresel hem de finansal avantajlar sağlayabilir.

 

 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

 

Kaynaklar:

1 https://ec.europa.eu/growth/industry/sustainability/circular-economy_en

2 Ellen MacArthur Vakfı – Döngüsel ekonomiye giriş – Döngüsel ekonomi kitapçığı https://www.ellenmacarthurfoundation.org/

951 views