Pandemia COVID-19 pokazała, jak istotny jest wydajny i efektywny łańcuch dostaw. Dystrybucja maseczek i środków do dezynfekcji rąk, zaopatrywanie sklepów i ośrodków zdrowia oraz organizacja kampanii szczepień wymagały ogromnej mobilizacji władz państwowych, a także pracowników służby zdrowia, których zadaniem było zapewnienie rozwiązań logistycznych dedykowanych do nowych ograniczeń.
Kampania na rzecz szczepień przeciwko COVID-19 , która rozpoczęła się 27 grudnia 2020 roku, była pod kątem logistycznym wyzwaniem bez precedensu. Wyzwanie to okazało się jeszcze trudniejsze w pierwszej połowie 2021 roku, kiedy to szczepionki udostępniono ogółowi ludności.
Nagląca potrzeba przyspieszenia dostaw szczepionek oraz szczególne ograniczenia dotyczące szczepionek mRNA (Pfizer, Moderna), które muszą być przechowywane w kontrolowanych warunkach temperatury i wymagają specjalistycznych rozwiązań transportowych, wymagały innowacyjnych działań po stronie specjalistów od logistyki. Zdecydowali się oni na wykorzystanie technologii blockchain (czyli systemu zapewniającego bezpieczne przechowywanie i transmisję danych), aby opracować rozwiązania transportowe stanowiące początek nowej ery w transporcie produktów leczniczych.
Chociaż szczepionki przeciw COVID-19 nie są pierwszymi, które dystrybuowano na tak wielką skalę, to opisywania kampania była pod wieloma względami czymś zupełnie nowym.
Po pierwsze chodzi o specyfikę sytuacji. Ponieważ liczba zachorowań i hospitalizacji rosła z tygodnia na tydzień, a wprowadzane lockdowny osłabiały społeczeństwo i gospodarkę, zaczął się wyścig z czasem. W zaledwie kilka miesięcy trzeba było przedstawić odpowiednie plany logistyczne. A te pokomplikowały się jeszcze bardziej, ponieważ, jak wspomniano wcześniej, szczepionki mRNA mają rygorystyczne wymagania dotyczące temperatury.
Firmy logistyczne z zasady przyzwyczajone są do obsługi dostaw w temperaturze kontrolowanej w zakresie od 2°C do 8°C. Jednakże molekuły zawarte w dawkach szczepionki produkowanej przez firmę Pfizer są bardzo wrażliwe i muszą być przechowywane w temperaturze -70°C (dawki szczepionki firmy Moderna muszą być przewożone w temperaturze -20°C).
Konieczne było zaprojektowanie specjalnych opakowań, jak również wyprodukowanie dużych ilości suchego lodu, służącego do zapewnienia odpowiedniej temperatury przechowywania.
Organy ochrony zdrowia ustanowiły ścisłe zalecenia, według których szczepionki trzeba było podać pacjentom w ciągu pięciu dni od chwili wydania ich z magazynu. Błyskawiczne dostosowanie się do tych zaleceń było kluczowe.
Następnie z powodu różnicy między podażą a popytem specjaliści ds. logistyki musieli pracować w trudnym do kontrolowania systemie „just in time”, a także radzić sobie z ogólnym spowolnieniem w transporcie.
Pandemia miała również znaczący wpływ na transport powietrzny, morski i lądowy. W normalnych okolicznościach samoloty pasażerskie obsługują blisko połowę powietrznego ruchu towarowego. Ruch ten zmniejszył się znacząco na początku pandemii, po czym wzrósł nieznacznie, ale nie do poprzedniego poziomu. W tym czasie transport morski był - delikatnie mówiąc - niepewny z uwagi na szczególne wymogi szczepionek mRNA: specjalny pojemnik może być przechowywany w temperaturze -30°C, która jest wystarczająca dla produktów Moderna, ale nie Pfizer. Do tego trzeba było uwzględnić pięciodniowy czas realizacji... Transport drogowy, który odgrywa kluczową rolę w dostarczaniu produktów, również musiał uwzględnić ograniczenia związane z czasem, temperaturą i bezpieczeństwem. Ładunki warte były kilka milionów EUR, co oznaczało konieczność organizowania konwojów niczym z filmów z Jamesem Bondem.
Zatem stawka w grze - pod względem zdrowotnym, społecznym i politycznym - była bardzo wysoka. Ludzie chcieli jak najszybciej dostać szczepionki, cała organizacja logistyki musiała zostać przemodelowana. Podjęcie wyzwania wymagało pomysłowości i konkretnych innowacji.
Potrzeba konsultacji z ekspertami od logistyki szybko stała się oczywista, szczególnie w kwestii kontroli chłodzenia oraz śledzenia produktu.
Specjaliści ci, działając w porozumieniu z organami ochrony zdrowia, szukali najlepszego sposobu na skrócenie czasu dostaw i usprawnienie odpowiednich procesów.
W związku z tym niektórzy logistycy zaczęli koncentrować się na technologii blockchain w zakresie przechowywania i wysyłania informacji. Jest to technologia zdecentralizowana, która zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa i przejrzystości.
Tak też było w przypadku firmy GEODIS, która obsługiwała logistykę pomiędzy magazynami w Val de Reuil a 45 centrami dystrybucji na terenie Francji.
Podczas transportu temperatury monitorowane były od początku do końca, a dane przesyłane ręcznie do farmaceutów odpowiedzialnych za certyfikację i autoryzację dostawy szczepionek do miejsc przeznaczenia. Proces zajmował nie więcej niż jeden dzień roboczy przy wskaźniku pozytywnych reakcji wynoszącym blisko 99%.
Dzięki rozwiązaniu opartemu na technologii blockchain, dostarczonemu przez IBM, przeprowadzono test, by zautomatyzować pozyskiwanie danych. Dopóki w grę nie wchodziła sytuacja wrażliwa (w przypadku której wymagana była interwencja farmaceuty), rozwiązanie to umożliwiało automatyzację procesu akceptacji poprzez dostarczanie certyfikowanych, wiarygodnych i niezmienionych danych.
Dzięki temu zespoły GEODIS były w stanie zaoszczędzić 12 godzin i przyspieszyć dystrybucję szczepionek. Innowacja ta ograniczyła również liczbę szczepionek, które należało poddać utylizacji z powodu słabej logistyki lub niewłaściwego śledzenia. Rozwiązanie, które przedstawiono władzom państwowym oraz organom ochrony zdrowia w lipcu 2021 roku, jest wciąż wdrażane. Wiemy już, że się sprawdziło i udowodniło wartość technologii blockchain w logistyce... a także innowacji w ogóle.
Branża opieki zdrowotnej przechodzi generalną transformację, która wykracza poza wprowadzone ostatnio na rynek szczepionki oraz pandemię. Globalizacja, liczne kryzysy i zagęszczenie graczy na rynku to czynniki, które sprawiają, że łańcuchy dostaw stały się wyjątkowo złożone. Wymagania nie przestają się nawarstwiać, zarówno na szczeblu lokalnym, jak i regionalnym.
Z punktu widzenia podmiotów aktywnych w sektorze cała strategia outsourcingu logistyki wymaga ponownego zdefiniowania i daleko idących usprawnień w świetle zachodzących zmian. Optymalizacji wymagają plany transportowe, natomiast narzędzia cyfrowe muszą zostać poddane gruntownej integracji.
W konkurencyjne i szybko zmieniające się środowisko cyfrowe wkroczyli nowy gracze. Chcą uelastycznić i usprawnić łańcuchy dostaw - również w przypadku potencjalnych zakłóceń. Wiemy już, że technologia blockchain poprawia możliwości śledzenia towarów.
Rozwiązania Control Tower również w tym pomagają. Są to technologie, które pozwalają klientom uzyskać pełną widoczność zapasów w całym łańcuchu dostaw. Informacje logistyczne można w łatwy sposób podejrzeć i sprawdzić, a użytkownicy mogą błyskawicznie reagować nawet na najmniejszy problem w systemie (np. przekroczenie dopuszczalnej temperatury).
Innowacyjny projekt GEODIS i IBM oparty na technologii blockchain wyróżniony został dwiema wewnętrznymi nagrodami. W branży farmaceutycznej pojawi się zatem nowa oferta umożliwiająca czerpanie korzyści z tego innowacyjnego rozwiązania na szerszą skalę.